Jehovah, paano naimbento?

Pebrero 22, 2003

PANGALAN NG DIYOS

PANGATLONG Sabado na ito na tinatalakay natin ang pangalan ng Diyos. Sumulat kasi sa akin si Mrs. Adoracion Espiritu ng Angono, Rizal, at nagtatanong kung totoo bang “Jehovah” ang pangalan ng Diyos.

Eto ang napag-usapan natin nitong mga nakaraang Sabado para malaman kung saan nagmula ang salitang “Jehovah” at para maipakita na HINDI ito ang pangalan ng Diyos.

Una, ipinaliwanag ko na sa orihinal na Banal na Kasulatan, partikular sa Old Testament, hindi gumamit ng vowels ang mga nagsulat sa salitang HEBREO. Wala silang “A E I O U.”

Sa kabila nito ay alam nila ang bigkas ng mga salita kahit pa puro consonants: “B K D G H L M etc.” ang makikita sa kanilang mga sulat. Halimbawa, alam nila na ang “DYS” ay binibigkas na “DIYOS.”

Last week, inugat natin kung saan nagsimula ang pagkakamali na nagresulta sa pagkakaimbento ng salitang “Jehovah.”

‘I AM WHO AM’

Sa Exodus chapter 3:13-15 ay mababasa natin na tinatanong ni Moises ang Diyos kung ano ang pangalan nito. Sumagot ang Diyos na siya ay “eyeh asher eyeh” na Hebreo para sa “Ako ay si Ako” (sa Filipino) o “I Am who Am” (sa Ingles).

Ang “eyeh” (sa Ingles ay “first person singular" o “I Am”) ay hango sa salitang “hayah” (infinitive na “to be”) na nagpapahiwatig ng kawalan ng simula at katapusan ng Diyos.

Sa verse 15, ay sinabi ng Diyos,

“Sabihin mo sa mga Israelita: Ang PANGINOON, ang Diyos ng inyong mga ama, ang Diyos ni Abraham, ang Diyos ni Isaac, ang Diyos ni Jacob, ang nagsugo sa akin. Ito ang aking pangalan magpakailanman. Ito ang itatawag sa akin ng lahat ng salinlahi.’”

So, “Panginoon” ba ang pangalan ng Diyos?

Hindi. Sapagkat sa orihinal na kasulatan sa Hebreo, hindi “Panginoon” o “Lord” ang mababasa kundi ang apat na letra na ang katumbas sa salita natin ay “YHWH.” Ang tawag dito ay "TETRAGRAMMATON."

Ang “YHWH” ang bumubuo sa pangalan ng Diyos pero hindi “Panginoon” o “Lord” ang translation nito sa Filipino o sa English.

Eh ano pala?

Ituloy lang ninyo ang pagbasa.

PANGALAN BAWAL BANGGITIN

Nagsimulang maimbento ang salitang “Jehovah” nang isalin o i-translate ang “YHWH” sa salitang German. At sa German ang katumbas ng “Y” ay “J” at ang katumbas ng “W” ay “V.” Bunga nito, sa translation sa German, ang makikita sa verse 15 ng Exodus 3 ay “JHVH.”

At diyan na nagkawendang-wendang ang pangalan ng Diyos.

Pero iiwan muna natin sandali ang “JHVH” at balikan natin ang mga Hebreo na siyang nagsulat ng orihinal na Old Testament.

Ang mga Hebreo ay sobrang maka-Diyos na mga tao. Sa sobrang seryoso nila sa pagsunod sa mga kautusan ay may panahon na naging “OA” sila.

Halimbawa niyan ang pagsunod nila sa sinasabi ng isa sa 10 utos sa Exodus 20:7, kung saan sinasabi

“Huwag mong gagamitin ang pangalan ni YHWH, ang iyong Diyos, sa walang katuturan. Paparusahan ni YHWH ang sino mang gagamit sa kanyang pangalan sa walang katuturan.”

Dahil dito, umiiwas na silang banggitin ang pangalan ng Diyos. Maging sa pagbabasa nila ng Banal na Kasulatan ay naging maingat sila.

Sa tuwing makikita nila ang “YHWH” ay hindi nila ito sinasambit. Sa halip, ipinapalit nila rito ang salitang “Adonai,” na ang translation sa Filipino ay “Panginoon” at sa Ingles naman ay “Lord.”

‘Yan ang dahilan kung bakit kung magbabasa kayo ng Bibliya-sa Filipino man o sa Ingles-ay “Panginoon” o “Lord” ang inyong mababasa imbes na “YHWH.” Balikan ninyo ang Exodus 3:15 para lalo ninyong maintindihan ang sinasabi ko.

ADONAI

Para lalong makaiwas sa pagbanggit sa pangalan ng Diyos, ang mga gumagawa ng mga kopya ng Banal na Kasulatan ay naging maingat din. Para hindi sila magkamali, nilagyan nila ng “notes” ang Banal na Kasulatan.

(Take note: wala pang imprenta noon at ang bawat kopya ng Banal na Kasulatan ay sa sulat kamay o handwritten)

Ang ginawa nila ay sa tuwing masusulat nila ang “YHWH” ay isinusulat nila ang “Adonai” sa ibabaw nito. Ang layunin nila ay sa tuwing makikita ng magbabasa ang “YHWH” ay ang “Adonai” ang babanggitin nito at hindi ang pangalan ng Diyos.

Ano ang masasabi n’yo riyan? Ang galing, ‘di ba?

Pero kung sa kanila ay naging madali ang pag-iwas sa pagbanggit sa pangalan ng Diyos, naging mahirap naman ito para sa mga sumubok na mag-translate ng Banal na Kasulatan mula sa Hebreo.

‘JEHOVAH’

Diyan na uli papasok ang ginawang pagsasalin ng ilang “German scholars” na imbes na “YHWH” ang isulat ay “JHVH” ang kanilang ginamit.

Sa susunod na Sabado ay ipapakita ko sa inyo kung ano ang kaugnayan ng “JHVH” sa salitang “Adonai” at kung paano naimbento ang salitang “Jehovah” mula sa mga ito.

Kaya tiyaking makakabasa ng column ko next Saturday para malaman ninyo ang katotohanan.